De Tropische Kas
Onderstaande informatie komt uit een verslag uit 1980 van E.Huisman; Spotlight op 't Lycklamahûs. Dit verslag van zes bladzijden in het Fries is te vinden op de leestafel in de nieuwe kas in de Overtuin.
De Overtuin met daarin de in 1978/79 gerestaureerde druivenkas ( kosten ƒ25.000,00) is weer voor het publiek opengesteld.
Het bijzondere aan deze druivenkas is wel dat het de laatste in onze provincie moet zijn van het haast niet meer voorkomende 'lessenaars-model'.
De druivenkas is gebouwd in 1869. Het bijzondere is dat de druiven met hun "voeten" buiten staan, maar voor de rest binnen. Op deze manier kunnen ze voor hun groei profiteren van de natuurlijke omstandigheden buiten, zoals regenwater.
Ook bij Harinxmastate heeft een lessenaarskas gestaan. Deze kas is na de dood in 1935 van kantonrechter Maurits Pico Diderik baron van Harinxma thoe Slooten afgebroken toen het huis niet meer permanent werd bewoond. De weduwe verhuisde nl.naar Frankrijk en zoon Binnert Philippe, werkzaam als ambassadeur, gebruikte het als tweede woning.
Uit deze kas is de orchidee Cynbidium rosea orchida en een aantal andere planten, waaronder de rose azalea naar de bloemenkas in de Overtuin overgeplaatst.
De bewoners van het Lycklama huis, de heer en mevr. De Jonge van Zwijnsbergen lieten later alle "maitiids" door Geert Hemminga , tuinman sinds 1930, een orchideetak naar Binnert Philipe op Harinxmastate brengen. Die stelde dat zeer op prijs en gaf Hemminga daar een fooi voor van vijf tot tien gulden, wat werd uitbetaald in zilveren rijksdaalders.
De kas stond bekend om z'n orchideeën. Drie soorten kwamen van het Poptaslot in Marssum
waar de fam.Rengers woonde. Zij kwamen nog rond 1930, als laatste welgestelde familie, met het rijtuig en koetsier op het Lycklamahuis op visite omdat ze nog niet op de auto waren overgegaan.
De huidige bloemenkas, gebouwd in 1920 naar een plan van architect G.J. Veenstra uit Leeuwarden, kreeg een tropische en een subtropische afdeling.
Mevrouw De Jonge van Zwijnsbergen liet er een op cokes gestookte kachel in aanleggen. In 1974 werd deze vervangen door een gaskachel.
Vooral in de oorlogsjaren had tuinman Hemminga veel zorgen om de cokeskachel. Die moest toen gestookt worden met Beetsterturf en Hemminga moest er, met name in de strenge winters die er toen een paar keer geweest zijn, ook 's nachts heen om de kas op temperatuur te houden.
Deze kas is sinds 1869 de derde kas op deze plek.
Freule Eritia, dochter van Jan Anne Lycklama a Nijeholt, liet na haar vaders overlijden in 1891 de eerste kas afbreken. Zij had wellicht meer aardigheid aan haar hondjes Bello en Fanny die onder een nog aanwezig gedenksteentje in 1893 begraven zijn in de buurt van de kas.
In 1904 is er een tweede kas gebouwd voor Augustinus Lycklama. Deze kas werd de Orangerie genoemd en was een plek om de vorstgevoelige sierplanten 's winters onder te brengen. Deze kas was 6 bij 6m. groot en werd met kolen verwarmd. De architect was O.M. Meek uit Donkerbroek.
