Dit is Opsterland .
Mooie landschappen, rust en ruimte in combinatie met leefbaarheid en goede bereikbaarheid maken Opsterland tot een erg aantrekkelijke woon- en recreatiegemeente. Opsterland ligt middenin het Friese woudengebied, heeft 16 karakteristieke en bruisende dorpen met in totaal 30.000 inwoners. Het grondgebied beslaat maar liefst 23.000 hectare en daarmee is Opsterland een van de grootste gemeenten in Friesland. Opsterland ligt langs de snelweg A7 en de provinciale weg N381 en is daardoor uitstekend bereikbaar. Grote plaatsen als Heerenveen en Drachten zijn in 10 minuten bereikbaar en Groningen en Leeuwarden binnen 30 minuten.
Prachtige landschappen vertellen geschiedenis
Opsterland heeft een uniek landschap. Bos, heide, natuurgebieden afgewisseld met grasland, sloten, kanalen en veengebieden. Het landschap vertelt in grote mate de geschiedenis van Opsterland. Zo vind je aan de westkant van de gemeente open landschappen met slootjes, kanalen, grasland en veengebieden. Hier heeft zich de verveningsperiode afgespeeld. Heel anders ziet de omgeving van Beetsterzwaag en de oostkant van Opsterland er uit. Hier waren het de adel en grootgrond-bezitters die hun stempel op het landschap drukten. Het land-schap kenmerkt zich hier met bos, boomwallen, grasland, lom-mer rijke tuinen en prachtige landgoederen. Bij Lippenhuizen ligt de Liphúster heide en bij Bakkeveen vindt u een grote zandvlakte en zandverstuivingen.
Verveningsperiode
De verveningsperiode heeft een grote rol gespeeld in de ge-schiedenis van Opsterland. De turf was goud voor de heren, maar de veenarbeiders leefden en werkten onder armoedige omstandig heden. Het deel van Opsterland ten westen van de snelweg A7 was daardoor lang het toneel van sociale onrust. Eind 1800 stelde socialist Ferdinand Domela Nieuwenhuis de schrijnende armoede van de arbeiders aan de kaak. In het open-lucht laagveenderij museum ‘It Damshûs' in Nij Beets herleven die werk- en leefomstandigheden. Ook de landschappelijke ge-volgen van de laagveenwinning kunt u er zien.
Adellijke landgoederen in Beetsterzwaag
Het dorp Beetsterzwaag, hoofdplaats van Opsterland, is ge-legen op een zandrug. In de loop van de 17de en 18de eeuw zocht de adel elkaar in Beetsterzwaag op. De monumentale herenhuizen met hun lommerrijke parken en schitterende binnentuinen zijn er nog steeds. Grootgrondbezit betekende ook het ontstaan en behoud van veel natuur rondom dit dorp. Heide en niet meer rendabele landbouwgrond werd door de adel beplant met bos. In het dorp zijn diverse kunstgaleries en uitstekende restaurants. De bosrijke omgeving en de histori-sche gebouwen maken Beetsterzwaag tot een van de mooiste woonplaatsen van Friesland.
Sporen in het landschap
Kenmerkend voor het Opsterlandse landschap zijn de vele pingoruïnes (ook wel dobben genoemd). Dit zijn kleine meertjes die meer dan 10.000 jaar geleden tijdens de laatste ijstijd zijn ontstaan. In het landschap zijn nog meer sporen van de ijstijd te zien. Het Koningsdiep (ook wel Ouddiep en Boorne genoemd) is een uniek oud beekje dat door het Opsterlandse landschap kronkelt. Het is ontstaan door het smeltwater van de ijstongen die het landschap bedekten. Vroeger mondde het Koningsdiep uit in een zeearm (de Middelzee) die via Sneek en Leeuwarden in de Waddenzee uitkwam. Veel Opsterlandse dorpen zijn op de hoge zandgronden van het beekdal gebouwd.Toen alles in Opsterland nog natuur mocht heten, bepaalden de hoogten in het landschap de ligging van de verbindingswegen. De Holle Weg bij Allardsoog ligt op de zandgronden onder Bakke-veen. De weg is in de loop der eeuwen uitgesleten door het vele gebruik. Zon en wind deden de rest. Het eerste gebruik van de Holle Weg dateert al meer dan 10.000 jaar voor het begin van de jaartelling. Vanaf de Middeleeuwen was dit een belangrijke weg van en naar Groningen en Drenthe waar mars.
Wonen en bereikbaarheid
Mooie landschappen, rust en ruimte in combinatie met leefbaar-heid en goede bereikbaarheid maken Opsterland tot een erg aan-trekkelijke woon- en recreatiegemeente. In veel dorpen zijn basis-voorzieningen aanwezig, zoals een basisschool, een huisarts, een dorpshuis, sportaccommodaties en een supermarkt. Ieder dorp heeft een plaatselijk belang. In de grotere dorpen Beetsterzwaag, Ureterp, Bakkeveen en Gorredijk zijn meer voorzieningen.
Dynamisch Gorredijk
Gorredijk is het grootste dorp van Opsterland en heeft een regio-functie. Hier vindt u de meeste voorzieningen zoals een gezellig en gevarieerd winkelcentrum, cultureel centrum met schouw-burg De Skâns en een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs.
Zomers vaart de pleziervaart dwars door het centrum van Gor-redijk. Een kijkje bij de sluis is zeker de moeite waard.
Bedrijvigheid in Opsterland
In Opsterland zijn verschillende bedrijventerreinen. Zo is er in samenwerking met de buurgemeente Smallingerland het be-drijvenpark Drachten Azeven opgericht. Het bedrijvenpark ligt centraal langs de snelweg A7 en de provinciale weg N381. Het bedrijvenpark is 70 hectare groot en onder andere geschikt voor de vestiging van logistieke en daaraan verbonden bedrijven. Het park wordt in fases uitgebreid met 110 hectare. Dit nieuwe deel is geschikt voor verschillende typen bedrijvigheid.
Aan de rand van Gorredijk, op zo'n drie (vracht)autominuten vanaf de A7 ligt het bedrijventerrein Overtoom. Dit terrein is 100 hectare groot en is geschikt voor grotere bedrijven en het midden- en kleinbedrijf. In de dorpen Tijnje, Ureterp, Wijnjewoude en Gorredijk is een aantal kleinere bedrijvenlocaties met woon-werkfunctie.
Boerenbedrijven
Overal in het landschap zien we prachtige boerenbedrijven op-duiken. Opsterland kent een lange traditie van landbouw en veeteelt. Op sommige boerderijen kunt u zelfs geproduceerde producten kopen en kijken hoe het productieproces in zijn werk gaat.
Tegenwoordig zijn de boerenbedrijven niet alleen meer in gebruik voor de landbouw, maar zoen we steeds vaker een recreatieve functie. Zo kunt u tegen woordig op veel plekken in Opsterland ‘kamperen bij de boer'.
Musea, galerieën, beelden(tuinen)
Op het gebied van kunst en cultuur heeft Opsterland heel wat bezienswaardigheden te bieden. Zo is er het Streekmuseum in Gorredijk. Hier vindt u streekeigen informatie over de geschie-denis van Opsterland. In Nij Beets staat het openlucht laagveen-derij museum It Damshûs. Ook het Sudergemaal, een van de eer-ste elektrische gemalen van Fryslân, staat in Nij Beets.In Gorredijk en Beetsterzwaag zijn diverse kunstgalerieën. In Beetsterzwaag vindt u tegenover voormalig kinderziekenhuis Lyndensteijn (nu school en revalidatiecentrum) een door de 19e eeuwse Friese tuinarchitect Roodbaard ontworpen overtuin. Even verderop staat in de overtuin van het Lycklamahûs (gemeente-huis) een tropische kas met exotische bloemen en vruchten. In Tijnje en Ureterp vindt u inspirerende beelden tuinen. In Tijnje staat ook het Opelmuseum.
Toerisme, dagrecreatie en vrije tijd
Opsterland leent zich uitstekend voor allerlei buitenactiviteiten en is bij uitstek een fi ets- en wandelgemeente. De vele kilometers fi ets- en wandelpad zijn een echte traktatie. Zij brengen u langs laagveen, polders, kanalen, bossen, heidevelden, natuurgebieden en karakteristieke dorpjes. Er zijn ook verschillende ruiterroutes.
Een andere ontspanning is kano- of bootje varen op de Turfroute. De route sluit aan op de Friese meren en het is mogelijk om via Drenthe en Overijssel naar Duitsland te varen, of andersom na-tuurlijk. Een boottocht geeft u een goede indruk van de land-schappen en dorpjes in Opsterland.
Ook de golfers komen in Opsterland aan hun trekken. Bij land-goed Lauswolt in Beetsterzwaag ligt midden in de bossen een 18-holes golfbaan.Bakkeveen is het toeristische hart van Opsterland. Midden in de bossen en landerijen vindt u hier onder andere verschillende familie- en boerencampings, kampeerboerderijen, landgoed en theeschenkerij De Slotplaats, een oude gevechtsschans, uitkijk-toren, openlucht zwembad, doolhofpark, overdekt kinderspeel-paleis, fi ets- en kanoverhuur, huifkarverhuur en partycentra.
Fietsen en wandelen
In de prachtige natuur die Opsterland rijk is, vindt u rustige paden. Niet alleen door de natuurgebieden rond Bakkeveen, Hemrik, Wijnjewoude of Beetsterzwaag, maar ook elders in de gemeente komt u door landschappen die een lust voor het oog zijn.De bossen van Beetsterzwaag verbergen heel wat mooie wan-del- en fietsroutes. Grote kans dat u wilde reeën of roofvogels tegenkomt.
De Turfroute
Veel dorpen in Opsterland, zoals Nij Beets, Gorredijk, Hemrik en Kortezwaag, kennen een geschiedenis met het veen. In het begin van de 17de eeuw was turf een waarde volle brandstof, die overal naartoe werd vervoerd. De turf ging over het water in skûtsjes en pramen. Daarvoor is een stelsel van vaarten en opslootjes aangelegd. De Opsterlandse Compagnonsvaart is in de jaren 1630-1830 gegraven.
Nu maakt deze vaart onderdeel uit van de Turfroute. Water-sporters maken er vandaag de dag dankbaar gebruik van.
Romaans kerkje
Het kerkje van Duurswoude dateert uit omstreeks 1250 en is daarmee de oudste kerk van Opsterland. De oorspronkelijke bouwstijl is Romaans. De spitsboogvensters laten ook gotische invloeden zien. Bijzonder zijn de twee ‘Noormannenpoortjes'. De mannen gingen door de poort in de zuidmuur (1,30 meter hoog). Er is een vrouwenpoort in de muur aan de noordkant (1 meter hoog). Binnen zaten mannen en vrouwen gescheiden. De mannen zaten aan de warmere zuidkant van de kerk.
Culinair genieten
Ook op culinair niveau heeft Opsterland heel wat te bieden. In Beetsterzwaag en Olterterp vindt u verschillende kwaliteits-restaurants. Sommige zijn zelfs aanbevolen door de Michelin-gids. In landgoed Lauswolt in Beetsterzwaag kunt u ‘op stand' overnachten en eten. Ook in Gorredijk en Bakkeveen vindt u verschillende gezellige eetgelegenheden en partycentra.
Overnachten
In Opsterland is een grote verscheidenheid aan overnachtingsmogelijkheden. U kunt hierbij denken aan familie- en boerencampings, vakantiehuisjes en -caravans en hotels. Een echte aanrader is het typisch Friese Bêd & Brochje (bed & ontbijt). U overnacht dan op een eigen kamer bij een boer of particulier.
Meer informatie
Nieuwsgierig geworden naar de gemeente Opsterland? Bezoek Opsterland of kijk voor meer informatie op www.opsterland.nl of vraag naar de toeristische mogelijkheden bij lokale VVV-kantoren.
VVV Bakkeveen
Foarwurkerwei 3a
9243 JZ Bakkeveen
T (0516) 54 10 66
tip Beetsterzwaag
VVV Gorredijk
Hoofdstraat 59
8401 BW Gorredijk
T (0513) 46 18 75
Handige websites
www.damshus.nl
www.beleefriesland.nl
www.fryskegea.nl
www.geaflecht.nl
www.lanterfanten.nl
www.marrekrite.nl
www.museumopsterland.nl
www.natuurmonumenten.nl
www.skans.nl
www.staatsbosbeheer.nl
www.tropischekas.nl
www.turfroute.nl
www.vvvbakkeveen.nl
Het Opsterlandse wapen
"Van zilver, beladen met 5 populierboomen, staande op een groene grond, over dewelke heenloopt een haas van keel, vervolgd wordende door een hond van dezelfde kleur, waarvan het voorste gedeelte slechts zigtbaar is.Het schild gedekt met een gouden kroon van 5 bladeren."
Oorsprong/verklaring
Het wapen schijnt rond 1622 ontstaan te zijn. De betekenis van de voorstelling is niet bekend.
Tot 1739 was alleen de haas te zien, later ook de halve hond. De haas loopt op de afbeeldingen ook niet altijd dezelfde kant op, soms naar links, soms naar rechts. Van den Bergh noemt een ouder zegel van de grietenij, met afdrukken uit 1418 en 1425. Op deze zegels staat een staande krijgsman links ziende, in de rechterhand een opgeheven zwaard, rechts van hem een lelie, links een rond schild, beladen met een kruis van bollen, een in het midden en vier aan de vier zijden; aan zijn voet rechts een staande vrouw met een boomstronk in de hand, links een man houdende een zwaard in de hand en achter hem een afgehouwen hoofd naast een blok, het geheel bezaaid met sterren.
De Opsterlandse vlag
De gemeenteraad heeft op 10 april 1963 besloten om een gemeentevlag in te stellen. De directe aanleiding was het bezoek van een Israëlische sportdelegatie uit Ra'anana.
Ontwerp van de vlag
Het ontwerp van de vlag is gemaakt door de Fryske Rie Foar Heraldyk. Bij het ontwerp is nauw aangesloten bij het gemeentewapen. Zo symboliseert het rode vlak de haas uit het gemeentewapen. Het groene vlak staat voor de vijf bomen. De beide witte vlakken symboliseren de zilveren schildkleur. Er is gekozen voor een blokvormige vlag om het verband met de Zevenwouden te laten zien waartoe Opsterland behoort. De al jaren oude vlag van de Zevenwouden bestaat namelijk uit vijftien blokken van wit en groen, verdeeld over drie horizontale banen.
